Doğu Anadolu'nun kuzeybatısında Yukarı Fırat bölümünde Erzincan ilinin güneybatısında Tarihi yollar üzerinde Anadolu'nun önemli kavşak noktalarından biri olan Fırat nehrinin en büyük kolu karasu nehrinin içinden geçtiği Kemaliye’miz (eğin) Doğayı yapılaşmada temel unsur olarak gören bir anlayışla topografyaya uygun amfiteatr biçimde yerleşimin görüldüğü özgün bir yapılaşmaya sahiptir.
Osmanlı Selçuklu İlhanlı Akkoyunlu Bizans Roma Sasani ve Perslerin tarih boyunca yerleşim yeri olarak kullandığı İlçemiz ayrıca Dilli vadisindeki petroglif ve damgalar ile de Türk kültürü ve dünya kültür tarihi açısından farklı bir öneme sahiptir.
Anadolu coğrafyasından farklı olarak yerel malzemenin kullanım geleneğinin dışında yerel olan taş malzeme ile birlikte sarp kayalar ve bahçeler ile uyumlu bölgede bulunmayan ahşap malzemenin bölge dışından getirilerek kullanılması oldukça ilgi çekicidir zorlu coğrafyasına karşılık Kemaliye topografyaya uygun yapılaşmaları ve insan doğa uyumunun yerleşim bütününe yansıması ile özgün bir yapılaşmaya sahiptir. Fırat’a dogru yönelmenin oldugu%30-45 eğimli arazide topografik veriye akıllıca çözümler üretilmesi ile kurulan yapılar ayrıca yaratıcı insan zekasının uluslararası örneğini oluşturmaktadır geleneksel Osmanlı Anadolu kentsel peyzajının yaratıcı insan zekası ile topoğrafyaya uyumu Kemaliye'nin özgün kimliğini ortaya çıkarmıştır.
Kemaliye’de Coğrafyaya uyum ve doga insan ilişkisi sadece evlerde degil kentsel detaylarda’da görülmektedir taş basamaklı sokak sistemleri, evlerin sokak köşeleri ile yaptıkları ara kesitler, su arkları, eyvanlı çeşmeler kentsel karakterin bir parçası olmuştur ayrıca yöresel adı torta olan geçitler bölgeye özgü ana ve ara sokakların yanı sıra üçüncü bir sokak tipini oluşturur.
Kemaliye yerleşim bütününün ayrılmaz bir parçası olan karanlık kanyon ve insan emeğinin dünyadaki yegane örneklerinden biri olan taş yol ise bölgeye ayrı bir önem ve doğal güzellik sunmaktadır Nehir tabanı ile vadi kenarı arasında 1000 metreye kadar ulaşan kot farkı nedeniyle karanlık kanyon dünyada derin kanyonlar sıralamasında ilk 5 içinde yerini alır ve eşsiz bir manzara sunar ziyaretçilerine.
Özgün yerleşim ve yapılaşmanın yanı sıra dogal güzelliğinde bir arada yer aldığı Kemaliyemiz'in bütün insanlığın ortak değeri olması için belediyemiz öncülüğünde yapılan çalışmalar ile uygun kriterler belirlenerek hazırlanan başvuru dosyamız 15 nisan 2021 tarihinde merkezi Paris'te bulunan Dünya Miras Merkezine sunulmuştur. Kemaliyemiz ve ülkemiz Adına büyük bir prestij oluşturacak olan doğal ve kültürel unsurlarımızın bir arada sunulduğu dosyamız Dünya Miras Komitesinin yapılan incelemeler sonucunda UNESCO tarafından karma varlık statüsünde 30 nisan 2021 tarihinde UNESCO Geçici Miras Listesine Alınmıştır. Tentative (geçici liste) üye devletler tarafından kabul edilen ulusal envanter olup uluslararası bir niteliğe sahiptir UNESCO Kalıcı Listeye başvuruların ön koşuludur. Bizler de
Kemaliye Belediyesi olarak ilçemiz evrensel değerlerini korumak tanıtmak ulusal ve uluslararası kaynaklardan yararlanarak gelecek kuşaklara değerlerimizi en iyi şekilde aktarmak ve ülkemizin uluslararası alanda kültürel prestijine bir nebzede olsa katkı sunmak amacıyla bu yola çıkmış ve UNESCO Geçici Listede yer almakla dünya mirası asıl listesi bir adım daha yaklaşmış bulunmaktayız Ülkemize ve Kemaliyemize hayırlı olsun.
